انواع قطعات الکترونیکی و کاربرد آن‌ها را بشناسید

امروزه تقریباً تمامی تجهیزات پیشرفته‌ای که به طور روزمره در منزل و یا در صنعت استفاده می‌کنیم، دارای قطعات الکترونیکی هستند. این قطعات به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مدارهای الکترونیکی به شمار می‌روند و برای ساخت مدارهای الکتریکی مورد نیاز هستند. در این مقاله می‌خواهیم شما را با انواع قطعات الکترونیکی آشنا کرده و نکات مهم در مورد خرید این تجهیزات را به شما بیان کنیم.

قطعات الکترونیکی

قطعات الکترونیکی به‌عنوان اجزای تشکیل‌دهنده مدارهای الکترونیکی به شمار می‌روند که هر کدام از آن‌ها وظایفی را در یک مدار بر عهده دارند. این قطعات، ساختار گسسته دارند و به‌عنوان اجزای اصلی تشکیل‌دهنده مدارهای الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قطعات برای اتصال به مدارهای الکتریکی و الکترونیکی باید دارای ترمینال‌هایی باشند که حداقل تعداد آن‌ها برای هر قطعه، دو عدد است.

از قطعات الکتریکی می‌توان در برد مدارهای چاپی استفاده کرد که مجموعه‌ای از این قطعات در کنار یکدیگر، کارکرد مورد نیاز از برد دستگاه را فراهم می‌سازند. در ضمن، تمامی این قطعات بایستی با آرایش خاصی در مدارها قرار بگیرند و حتی محل قرارگیری آن‌ها نیز حائز اهمیت است. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی درباره قطعات الکترونیکی در مدارهای مختلف داشته باشیم، می‌توانیم آن‌ها را در سه دسته قطعات اکتیو، پسیو و الکترومکانیکی قرار دهیم.

• قطعات اکتیو

قطعات اکتیو دسته‌ای مهم از قطعات الکترونیکی به شمار می‌روند که وظیفه آن‌ها، تقویت سیگنال‌های الکتریکی خواهد بود. این قطعات برای انجام فعالیت‌های خود به انرژی الکتریکی نیاز خواهند داشت که از طریق منبع تغذیه تامین می‌شود. منبع تغذیه معمولاً از طریق یک مدار جریان مستقیم اقدام به تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز برای قطعات اکتیو می‌کند. از جمله مهم‌ترین قطعات الکترونیکی اکتیو می‌توان به ترانزیستورها، مدارهای مجتمع و اسیلاتورها اشاره کرد.

• قطعات پسیو

قطعات پسیو از دیگر قطعات با اهمیت در یک مدار به شمار می‌روند که برخلاف قطعات اکتیو، هیچ‌گونه مصرف انرژی الکتریکی ندارند. بدین ترتیب، به خاطر این عدم نیاز به انرژی الکتریکی، هیچ‌گونه توانایی تقویت مدار را ندارند.

با این حال، این تجهیزات قادر هستند تا مقداری تغییرات را در ولتاژ و جریان مدار اعمال کنند. از جمله مهم‌ترین انواع قطعات پسیو می‌توان به خازن، مقاومت، سلف و ترانزیستور اشاره کرد. در ضمن این تجهیزات الکترونیکی معمولاً با ساختار دو ترمینال طراحی می‌شوند و ساختار ساده‌تری نسبت به تجهیزات اکتیو دارند.

• قطعات الکترومکانیکی

دسته‌ای دیگر از قطعات الکترونیکی در یک مدار می‌توانند شامل قطعات الکترومکانیکی باشند. این قطعات همان‌طور که از نامشان پیداست، وظیفه دارند تا برای اعمال تغییرات مکانیکی در یک سیستم، از سیگنال‌های الکتریکی استفاده کنند. بدین ترتیب، تجهیزاتی که در موتورهای الکتریکی مسئولیت ایجاد یک میدان مغناطیسی را داشته و برای این کار نیز از جریان الکتریکی استفاده می‌کنند، در زمره این تجهیزات قرار می‌گیرند.

کاربرد انواع قطعات الکترونیکی 

• آی سی IC

مدار مجتمع یا آی سی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین قطعات الکترونیکی به شمار می‌رود که می‌توان آن را در سیستم‌های الکترونیکی مختلفی پیدا کرد. البته این دستگاه، خود از مجموعه‌ای از قطعات تشکیل شده است که شامل انواع مقاومت‌ها، خازن‌ها و ترانزیستورها می‌شوند.

این اجزا به‌صورت یکپارچه بر روی یک تراشه الکترونیکی قرار گرفته‌اند که در کنار یکدیگر وظیفه تقویت سیگنال‌های الکتریکی را بر عهده دارند. از جمله کاربردهای این مدارها می‌توان به صنایعی مانند صنایع الکترونیک، صنایع پزشکی، مخابرات و خودروسازی اشاره کرد.

• خازن

یکی دیگر از قطعات الکترونیکی پرکاربرد است که آن را می‌توان در بسیاری از مدارهای الکترونیکی پیدا کرد. این قطعه وظیفه ذخیره و آزادسازی انرژی الکتریکی را داشته و از دو صفحه موازی با یک ماده عایق در بین آن‌ها که دی‌الکتریک نامیده می‌شود، تشکیل شده است.

نحوه عملکرد خازن بدین صورت است که اگر ولتاژ الکتریکی به دو سر صفحات خازن اعمال شود، یکی از صفحات بار مثبت گرفته و دیگری بار منفی می‌گیرد. این بارهای الکتریکی در این مجموعه ذخیره می‌شوند تا در زمان نیاز به مدار تغذیه گردند. خازن‌ها را می‌توان در صنایع مختلفی یافت. از این قطعات، می‌توان برای تنظیم فرکانس، صاف‌کردن ولتاژ و حذف نویز استفاده کرد. همچنین از این قطعه می‌توان برای تنظیم و تقویت سیگنال‌های رادیویی و تلویزیونی استفاده کرد.

• مقاومت

مقاومت یکی دیگر از قطعات الکترونیکی پسیو به شمار می‌رود که برای تنظیم ولتاژ در مدار و محدود کردن جریان الکتریکی استفاده می‌شود. این قطعه را از مواد رسانا مانند فلزات و یا کربن می‌سازند و این مواد عایق در یک پوشش قرار گرفته و با دو پایانه‌ای که دارند، بر روی مدارهای الکتریکی و الکترونیکی قرار می‌گیرند. از جمله موارد کاربرد این قطعه می‌توان به تنظیم سطح ولتاژ و سیگنال و همچنین محدود نمودن جریان الکتریکی در مدارهای الکترونیکی اشاره کرد. همچنین مقاومت‌ها در انواع ثابت و متغیر در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• کلید و سوئیچ

کلید و سوئیچ از دیگر قطعات الکترونیکی پرکاربرد به شمار می‌روند که از آن‌ها برای قطع و وصل نمودن جریان و تغییر مسیر در مدارها استفاده می‌شود. کلیدها در اصل از دو بخش تشکیل شده‌اند که شامل کنتاکت‌ها و مکانیزم عملگر می‌شوند. کنتاکت‌ها محل قطع و وصل نمودن جریان هستند و عملگرها برای تغییر وضعیت کنتاکت‌ها به کار رفته‌اند.

کلیدها و سوئیچ‌ها در دو دسته کلی الکترونیکی و مکانیکی قرار می‌گیرند که نوع الکترونیکی فاقد هرگونه عملگر مکانیکی بوده و با نیمه‌هادی‌ها کار می‌کند. درحالی‌که عملگرهای مکانیکی دارای کلیدهای فیزیکی بوده و با نیروی دست یا حرکت فیزیکی عمل می‌کنند. در صنعت از این قطعات برای تغییر حالت‌های عملیاتی و کنترل مدارها در کنار خاموش و روشن‌کردن دستگاه‌ها استفاده می‌شود.

• دیود

از دیگر قطعات الکترونیکی پرکاربرد در صنعت می‌توان به دیودها اشاره کرد. دیود ها در زمره نیمه‌هادی‌ها قرار دارند که جریان را در یک جهت به خوبی عبور داده و در جهت مخالف مقاومت بسیار بالایی دارند. این قابلیت ویژه باعث گردیده تا از این قطعات برای یکسو کردن جریان استفاده شود. این قطعات از دو لایه نیمه‌هادی به نام‌های P و N تشکیل شده‌اند که پایه متصل به لایه N، کاتد نام داشته و پایه متصل به لایه دیگری، آند نام دارد. از این قطعه در صنعت جهت یکسوسازی جریان متناوب به مستقیم استفاده می‌شود.

• فیوز

از دیگر قطعات الکترونیکی پرکاربرد که عملاً در نقش حفاظتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به فیوز ها اشاره کرد. فیوزها وظیفه دارند تا مانع حرکت جریان‌های بسیار شدید الکتریکی به داخل مدار شوند. آن‌ها از دو بخش اصلی به نام بدنه و المان حساس تشکیل شده‌اند که المان حساس یک سیم نازک فلزی است که در محفظه‌ای غیر رسانا قرار گرفته است. از این قطعات می‌توان در کاربری‌های مختلف خانگی و صنعتی استفاده نمود.

• سلف

سلف یا القاگر در زمره قطعات الکترونیکی پسیو قرار می‌گیرد که از آن برای تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مغناطیسی و ذخیره آن استفاده می‌شود. این قطعات به‌خاطر این خاصیت القایی می‌توانند در برابر جریان‌های الکتریکی مقاومت کرده و بدین خاطر در صنایع مختلف کاربرد دارند. به طور مثال در منابع تغذیه سوئیچینگ و مدارهای رزونانسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سلف‌ها از دو بخش سیم‌پیچ و هسته تشکیل شده‌اند که این هسته می‌تواند از جنس آهن باشد و حتی ممکن است از هوا به‌عنوان هسته استفاده شود.

• ترانزیستور

ترانزیستور از جمله مهم‌ترین قطعات الکترونیکی مورد استفاده برای تقویت سیگنال‌های الکتریکی به شمار می‌رود. این قطعه که از مواد نیمه‌رسانا ساخته می‌شود، دارای سه‌پایه به نام‌های بیس (Base)، کلکتور (Collector) و امیتر (Emitter) است.

ترانزیستورها را می‌توان در دو نوع اصلی اثر میدانی (FET) و اتصال دوقطبی (BJT) یافت. از این ترانزیستورها در صنعت در مدارهای دیجیتال و آنالوگ استفاده می‌شود. در مدارهای دیجیتال از این قطعات به‌عنوان سوئیچ‌های الکترونیکی استفاده می‌شود، درحالی‌که در مدارهای آنالوگ برای تقویت سیگنال‌های صوتی تصویری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• میکروکنترلر و پروسسور

میکروکنترلر از دیگر قطعات الکترونیکی پرکاربرد در صنایع به شمار می‌رود که قطعاتی مانند پردازنده، حافظه رم و انواع مختلف ورودی‌ها و خروجی‌ها را شامل می‌شود. این قطعه می‌تواند مانند یک کامپیوتر کوچک باشد که از آن برای کنترل عملیات خاصی در یک دستگاه استفاده می‌شود. کنترلرها در صنایع خودروسازی، تولید لوازم خانگی برقی، سیستم‌های اتوماسیون صنعتی و همچنین تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.

پروسسور نیز از جمله تجهیزات الکترونیکی پیشرفته به شمار می‌رود که وظیفه پردازش و اجرای دستورات را بر عهده دارد. این قطعات بر خلاف میکروکنتلرها، از اجزای جانبی مانند حافظه و پردازنده جداگانه تشکیل نشده‌اند. به جای آن تنها شامل یک واحد پردازش مرکزی (CPU)، واحد کنترل و واحد محاسبات و منطق (ALU) است. از پروسسورها معمولاً در تجهیزات پیچیده‌تر مانند کامپیوترها و سرورها استفاده می‌شود.

• رله

رله نوعی قطعه الکترومکانیکی است که در سیستم‌های الکترونیکی و الکترومکانیکی به‌عنوان کلید عمل می‌کند. از این دستگاه در صنایع مختلف و همچنین در تولید لوازم خانگی مانند کولر و یخچال استفاده می‌شود. رله‌ها دارای اجزای مختلفی مانند سیم‌پیچ، کنتاکت‌ها، هسته آهنی و آرماتور متحرک هستند. این دستگاه‌ها به‌خاطر قابلیت اطمینان بالا، قیمت پایین و عمر طولانی می‌توانند در بسیاری از کاربردهای الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار بگیرند.

• رگولاتور

رگولاتور یکی از قطعات الکترونیکی مهم در مدارهای الکترونیکی است که وظیفه تثبیت ولتاژ تغذیه مدار را بر عهده دارد. این قطعه به‌گونه‌ای طراحی شده است که ولتاژ ورودی متغیر را به ولتاژ خروجی ثابت تبدیل کند، تا از آسیب‌دیدن سایر قطعات مدار جلوگیری شود. رگولاتور با استفاده از مدارهای فیدبک، ولتاژ خروجی را با ولتاژ مرجع مقایسه می‌کند و با تنظیم ترانزیستورها، ولتاژ خروجی را ثابت نگه می‌دارد. رگولاتورها در صنایع مختلفی از جمله لوازم خانگی، مخابرات، خودروسازی و صنایع پزشکی کاربرد دارند.

• ترایاک و تریستور

ترایاک و تریستور دو قطعه الکتریکی پرکاربرد در مدارهای قدرت هستند که از آن‌ها برای کنترل جریان الکتریکی استفاده می‌شود. البته این دو قطعه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که حائز اهمیت است. به طور مثال، ترایاک نوعی نیمه‌هادی سه‌پایه است که قادر است تا جریان الکتریکی در هر دو جهت هدایت کند.

درحالی‌که تریستور یک نیمه‌هادی چهارلایه است که می‌تواند به‌عنوان یک سوئیچ یک‌طرفه عمل کند و جریان را تنها در یک جهت انتقال می‌دهد. از این قطعات در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. به طور مثال از تریستور در کنترل موتورهای DC، مبدل‌های قدرت و منابع تغذیه سوئیچینگ استفاده می‌شود. از ترایاک نیز برای کنترل موتورهای AC کنترل روشنایی استفاده می‌شود.

قطعات الکترونیکی بر اساس کیفیت ساخت به چند دسته تقسیم می‌شوند

قطعات الکترونیکی بر اساس کیفیت ساخت در سه دسته‌بندی مختلف قرار می‌گیرند. این دسته‌ها به شرح زیر هستند:

• قطعات الکترونیکی کپی: این دسته از قطعات الکترونیکی را با مواد ارزان‌تر می‌سازند و برای کاربری‌های عمومی و غیرحساس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• قطعات ری نیو: این دسته از قطعات الکترونیکی همان‌طور که از نامشان پیداست، دارای کاربری مجدد هستند. بدین معنا که تحت تعمیر و بازسازی قرار گرفته و مجدداً مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• قطعات اصلی (اورجینال): این دسته از قطعات الکترونیکی به‌عنوان باکیفیت‌ترین قطعات قابل خرید به شمار می‌روند که توسط شرکت‌های برتر تولیدکننده تجهیزات الکترونیکی تولید شده و به بازار عرضه می‌شوند.

انواع تست قطعات الکترونیکی

تست قطعات الکترونیکی از آن دسته فعالیت‌هایی است که برای اطمینان خاطر از عملکرد صحیح و شناسایی هرگونه عیب احتمالی در این قطعات صورت می‌گیرد. این کار به روش‌های مختلفی قابل انجام است که در ادامه شما را با مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌سازیم:

• بازرسی بصری: این روش شامل بررسی فیزیکی هر قطعه از نظر وجود هرگونه عیب در دستگاه است. از این روش می‌توان برای شناسایی هرگونه مشکل آشکار الکترونیکی استفاده کرد.
• تست پیوستگی: این تست برای بررسی اتصال بین دو نقطه در یک مدار استفاده می‌شود. برای این کار باید از یک مولتی‌متر استفاده نمود.
• تست عملکرد: اگر بخواهیم عملکرد واقعی یک دستگاه را در شرایط عملیاتی بسنجیم، می‌توانیم از این تست استفاده کنیم که در آن قطعه الکترونیکی مورد نظر را در مدار قرار داده و عملکرد آن را در شرایط واقعی بررسی می‌کنیم.
• تست قطعات الکترونیکی: در این روش تست می‌توانیم قطعاتی مانند مقاومت، سلف و خازن را بررسی کرده و عملکرد آن‌ها را در شرایط واقعی بسنجیم.

نکات مهم در خرید قطعات الکترونیکی

نکات مهمی وجود دارند که به هنگام خرید قطعات الکترونیکی باید مدنظر خریداران قرار داشته باشند. از جمله این نکات می‌توان به خرید محصول از یک برند معتبر اشاره کرد. توصیه می‌شود که محصول مورد نظر خود را از برندهای معتبر در بازار خریداری کنید. این کار باعث می‌شود تا اطمینان بیشتری از محصول خود داشته باشید. همواره قبل از اینکه خرید خود را نهایی سازید، مشخصات فنی محصول را به طور کامل بررسی کرده و از مطابقت محصول با سیستم الکتریکی و یا الکترونیکی خود اطمینان حاصل فرمایید. به طور مثال توصیه می‌شود تا مشخصاتی همچون ولتاژ، جریان، توان، فرکانس، ابعاد، نوع پکیج و تحمل دما را بررسی نمایید.

همواره به هنگام انتخاب محصولات الکترونیکی به پارامترهای محیطی نیز توجه داشته باشید. تجهیزات خریداری شده بایستی بتوانند در برابر شرایط محیطی مختلف همچون دما، فشار، ارتعاش و رطوبت محیط کاری مدنظر شما فعالیت کنند. اگر قرار باشد تا از یک قطعه به مدت طولانی استفاده شود، بایستی اطمینان حاصل شود که مشکلی از بابت تأمین قطعه در درازمدت وجود نخواهد داشت. از نظر هماهنگی بین خرید یک محصول و بودجه در نظر گرفته شده برای آن نیز باید در نظر داشته باشید که محصولی را انتخاب کنید تا بهترین همخوانی را در قبال هزینه پرداخت شده برای آن داشته باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله شما را با قطعات الکترونیکی و کاربرد آن‌ها در صنعت آشنا کردیم و نکات مهم در مورد خرید این تجهیزات را با شما در میان گذاشتیم. از آنجایی که این تجهیزات ممکن است دچار خرابی شده و نیاز به جایگزینی با نمونه‌های با کیفیت داشته باشند، بهتر است تا این تجهیزات را از فروشگاه‌های معتبر مانند راویدان تک خریداری نماییم.

فروشگاه راویدان تک یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های اینترنتی فعال در حوزه فروش انواع تجهیزات الکترونیکی به شمار می‌رود که با توجه به شناختی که از نیاز مشتریان در این حوزه دارد، تلاش کرده تا بهترین محصولات را با قیمتی رقابتی و با امکان ارسال فوری به تمام نقاط کشور عرضه نماید. جهت خرید انواع قطعات الکترونیکی می‌توانید محصول مورد نظر خود را در فروشگاه اینترنتی راویدان تک انتخاب کرده و پس از تکمیل فرایند خرید، در زمانی کوتاه منتظر دریافت محصول خریداری شده خود باشید.